Pandemia COVID-19 i (nie)wykorzystany potencjał edukacyjny
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Na podstawie wyników z polskich i międzynarodowych badań celem artykułu jest pokazanie, jak wymuszone przez pandemię COVID-19 zmiany związane z zamknięciem szkół i zdalną edukacją przeorganizowały środowisko edukacyjne i rodzinne, wpływając na funkcjonowanie dzieci i młodzieży.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Artykuł ma charakter przeglądowy. Omawiając wyniki badań, staram się udzielić odpowiedzi na pytanie: jakie są, i jakie mogą być, konsekwencje zamknięcia szkół i zdalnej edukacji w różnych wymiarach funkcjonowania dzieci i młodzieży.
PROCES WYWODU: W pierwszej części skupiam się na krótko- i długoterminowych konsekwencjach zamknięcia szkół i zdalnej edukacji przede wszystkim w obszarze kształcenia. W części drugiej odnoszę się do codziennego funkcjonowania dzieci, młodzieży, ich rodziców/opiekunów, a związanego m.in. z jakością wzajemnych relacji czy poziomem dobrostanu psychicznego.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wyniki badań wskazują na wykluczanie z systemu edukacji uczniów, którzy przed pandemią mieli niekorzystną sytuację edukacyjną. Nowy model edukacji negatywnie wpłynął na dobrostan psychiczny dzieci, młodzieży, ich rodziców/opiekunów, tworząc także podatny grunt dla rozwoju np. stresu rodzicielskiego, przemocy domowej. Odnotowano również pozytywne skutki zdalnej edukacji, m.in. lepsze funkcjonowanie i efektywniejsze uczenie się wybranych grup uczniów.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Systemom edukacji brakuje rozwiązań, które skutecznie zapobiegałyby wykluczeniu licznych grup uczniów. W dłuższej perspektywie przyczyni się to do pogłębienia się dysproporcji ekonomicznych i społecznych na świecie. Priorytetową sprawą pozostaje wypracowanie bardziej sprawiedliwej i włączającej edukacji. Zamknięcie szkół i zdalna edukacja negatywnie wpłynęły na kondycję psychiczną uczniów i ich rodziców. Istnieje pilna potrzeba tworzenia systemowych rozwiązań oraz określenie nowych priorytetów w edukacji uwzględniających potrzeby osób dotkniętych skutkami pandemii.
Bibliografia
Bigaj, M. i Dębski, M. (2020). Subiektywny dobrostan oraz higiena cyfrowa w czasach edukacji
zdalnej. W: G. Ptaszek, G.D. Stunża, J. Pyżalski, M. Dębski i M., Bigaj, Edukacja zdalna: co
stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami? (s. 75-111). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo
Psychologiczne. https://zdalnenauczanie.org/wp-content/uploads/2020/10/edukacja-zdalna.pdf
Bradbury‑Jones, C. i Isham, L. (2020). The pandemic paradox: The consequences of COVID‑19
on domestic violence, Journal of Clinical Nursing. Wiley Online Library. https://onlinelibrary.
wiley.com/doi/full/10.1111/jocn.15296
Bubb, S. i Jones, M.A. (2020). Learning from the COVID-19 home-schooling experience: Listening
to pupils, parents/carers and teachers. Improving Schools 23(3), 209-222. https://discovery.ucl.
ac.uk/id/eprint/10108659/10/Bubb_1365480220958797.pdf
Buchner, A., Majchrzak, M. i Wierzbicka, M. (2020). Edukacja zdalna w czasie pandemii. Raport
z badań. Warszawa: Centrum Cyfrowe. https://centrumcyfrowe.pl/edukacja-zdalna/
Chung, G., Lanier, P. i Wong, P.Y.J. (2020). Mediating Effects of Parental Stress on Harsh Parenting
and Parent-Child Relationship during Coronavirus (COVID-19) Pandemic in Singapore. Journal
of Family Violence. https://link.springer.com/article/10.1007/s10896-020-00200-1
Cluver, L., Lachman J.M, Sherr, L., Wessels, I., Krug, E., Rakotomalala, S., Blight, S., Hillis, S.,
Bachman, G., Green, O., Butchart, A., Tomlinson, M., Ward, C.L., Doubt, J. i McDonald, K. (2020). Parenting in a time of COVID-19. The Lancet 395(10231). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7146667/
Cullinane, C. i Montacute R. (2020). COVID-19 and Social Mobility Impact Brief #1: School Shutdown, Research Brief. https://dera.ioe.ac.uk//35356/1/COVID-19-Impact-Brief-School-Shutdown.pdf
Czerepaniak-Walczak, M. (2020). Poszanowanie prawa do iedukacji. Edukacja przed, w czasie i po pandemii, Konferencja, Szczecin, 20.06.2020 r. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v33-k=nUClPS5iHyE&feature=youtu.be&fbclid=IwAR0Aik5FygI5L9PGsMTXiQMhKUOFKrhD8u9-Q28H7liqfo4WSAtXwYL
Hoekstra, P.J. (2020). Suicidality in children and adolescents: lessons to be learned from the COVID-19 crisis. European Child & Adolescent Psychiatry, 29(6), 737-738. https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs00787-020-01570-z
Humanity & Inclusion. (2020). Let’s break silos now! Achieving disability – inclusive education in a post-COVID world. https://reliefweb.int/report/world/let-s-break-silos-now-achieving-disability-inclusive-education-post-covid-world
Janio, J. (2020). Kształcenie akademickie w czasie pandemii COVID-19 – perspektywa porównawcza. Edukacja przed, w czasie i po pandemii, Konferencja, Szczecin, 20.06.2020 r. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=AF8obO_EfLM&feature=youtu.be&fbclid=IwAR07P9RSXhiYteHD62SKPIZAZgBrFlfDzndEeARV3JLVDaVBOExW087Rb7o
Jaskulska, S. i Jankowiak, B. (2020). Nauczycielki i nauczyciele wobec kształcenia na odległość w czasie pandemii COVID-19. Analiza raportu z badań. Meritum. Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny 3(58), 13-22. http://www.meritum.mscdn.edu.pl/artykuly/listaart?id=6&page=1&sort=-meritumNumery
Librus. (2020). Nauczanie zdalne. Jak wygląda w naszych domach. Raport z badania ankietowego. https://files.librus.pl/articles/00pic/20/04/09/librus/a_librus_raport_nauka_zdalna_LS_LR_raport.pdf
Marinoni, G., Land, H. van’t i Jensen T. (2020). The impact of COVID-19 on higher education around the world: IAU Global Survey Report. Paris: International Association of Universities. https://www.iau-aiu.net/IMG/pdf/iau_covid19_and_he_survey_report_final_may_2020.pdf
OECD. (2020). Education and COVID-19: Focusing on the long-term impact of school closures. https://www.oecd.org/coronavirus/policy-responses/education-and-covid-19-focusing -on-the-long-term-impact-of-school-closures-2cea926e/
Plichta, P. (2020). Różne konteksty nierówności cyfrowych a wyzwania dla zdalnej edukacji – propozycje rozwiązań. W: J. Pyżalski, (red.), Edukacja w czasie pandemii COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy jako nauczyciele (s. 70-80). Warszawa: EduAkcja.
Pyżalski, J. (2020a). Edukacja zdalna w czasach pandemii w Polsce: Sukces czy porażka? Edukacja przed, w czasie i po pandemii, Konferencja, Szczecin, 20.06.2020 r. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=9R2gltROpMk&feature=youtu.be&fbclid=IwAR3WiJILF6AJYt9NVypQXQn9E87u94c--qhPuAUN_V9tcmzKvzn_YjEIoFU
Pyżalski, J. (2020b). Ważne relacje uczniów i nauczycieli w czasie zdalnej edukacji. W: G. Ptaszek, G.D. Stunża, J. Pyżalski, M. Dębski i M. Bigaj, Edukacja zdalna: co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami? (s. 112-123). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. https://zdalnenauczanie.org/wp-content/uploads/2020/10/edukacja-zdalna.pdf
Reimers, F.M. i Schleicher, A. (2020). A framework to guide an education response to the COVID-19 Pandemic of 2020. https://www.hm.ee/sites/default/files/framework_guide_v1_002_harward.pdf
Schaffer, H.R. (2017). Psychologia dziecka (A. Wojciechowski, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Śliwerski, B. (2020). Barometr szkolny: COVID-19. Wyzwanie dla edukacji. Wyniki międzynarodowych badań w Szwajcarii, Niemczech i Austrii. Edukacja przed, w czasie i popandemii, Konferencja, Szczecin, 20.06.2020 r. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/
watch?v=9R2gltROpMk&feature=youtu.be&fbclid=IwAR3WiJILF6AJYt9NVypQXQn9E87u9
c--qhPuAUN_V9tcmzKvzn_YjEIoFU
Sobiesiak-Penszko, P. i Pazderski, F. (2020). Dyrektorzy do zadań specjalnych – edukacja zdalna
w czasach izolacji. Prezentacja wyników badania. https://www.isp.org.pl/uploads/drive/aktualnosci/
RAPORT_Dyrektorzy_do_zadan_specjalnych_08.06.pdf
Thorell, L.B., Skoglund, Ch., Giménez de la Peña, A., Baeyens, D., Fuermaier, A.B.M.,
Groom, M.J., Mammarella I.C., van der Oord, S., van den Hoofdakker, B.J., Luman, M., Marques
de Miranda, D., Siu, A.F.Y., Steinmayr, R., Idrees I., Soares, L.S., Sörlin, M., Luque, J.L.,
Moscardino, U.M., Roch, M.,... Christiansen, H. (2021). Parental experiences of homeschooling
during the COVID-19 pandemic: differences between seven European countries and between
children with and without mental health conditions. European Child & Adolescent Psychiatry.
https://link.springer.com/article/10.1007/s00787-020-01706-1
UNESCO. (2020a). Adverse consequences of school closures. https://en.unesco.org/covid19/
educationresponse/consequences
UNESCO. (2020b). Global Education Monitoring Report 2020. Inclusion and Education: all means
all. https://resourcecentre.savethechildren.net/node/17803/pdf/373718eng.pdf
United Nations. (2020). Policy Brief: Education during COVID-19 and beyond. Pobrane z: https://
www.un.org/development/desa/dspd/wp-content/uploads/sites/22/2020/08/sg_policy_brief_
covid-19_and_education_august_2020.pdf
Copyright (c) 2021 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
