Idzi Rzymianin o wspólnocie domowej jako grupie społecznej i środowisku wychowawczym
Abstract
CEL NAUKOWY: Celem jest rekonstrukcja poglądów XIII-wiecznego filozofa i teologa Idziego Rzymianina o rodzinie i życiu rodzinnym, jakie zawarł w traktacie De regimine principum.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Analiza treści wskazanego dzieła ma dać odpowiedź na pytania: Jak Idzi Rzymian pojmował rodzinę definiowaną współcześnie jako podstawowa grupa społeczna? Jakie znaczenie i rolę przypisywał jej w życiu jednostki? Jaki proponował model relacji między mężem a żoną oraz między ojcem (rodzicami) a synem (dziećmi)?
PROCES WYWODU: Najpierw przedstawiono postać autora oraz jego traktat, a następnie wyniki analizy treści jego dzieła.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Dla Idziego odpowiednikiem rodziny definiowanej obecnie jako podstawowa grupa społeczna jest wspólnota domowa – grupa osób mieszkających razem. W jej
skład oprócz rodziców i dzieci wchodzi także służba; obecność potomstwa, chociaż czyniąca z niej wspólnotę doskonałą, nie jest niezbędna do zaistnienia wspólnoty domowej. To, co łączy mieszkające razem osoby, to nie bliskie więzi emocjonalne, lecz podporządkowanie panu domu. Jego władzę Idzi postrzega nie tyle jako prawo decydowania o domownikach, ile jako odpowiedzialność
i powinność pieczy nad nimi. Wyraża się to w obowiązku ich materialnego utrzymania oraz kierowania ich postępowaniem celem ich etycznego udoskonalenia. Dlatego też wspólnota domowa
dla nich to nie tylko miejsce, w którym znajdują zaspokojenie potrzeb codziennego życia, ale i środowisko wychowawcze.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Przedstawiony tekst stanowi przyczynek do poznania zawartego w społeczno-filozoficznym piśmiennictwie okresu pełnego średniowiecza sposobu pojmowania rodziny i życia rodzinnego, które powinno uwzględnić także dzieła innych autorów tego czasu, jak też rozpoznanie ich antycznych źródeł, których recepcję ten okres przyniósł.
References
Aegidius Columna Romanus (1607). De Regimine Principum Libri III. Roma: Apud Bartholomeum Zanettum.
Anderson M. (2000). Approaches to the history of the western family 1500-1914. Cambridge: Cambridge University Press.
Anton H.H. (1989). Fürstenspiegel, lateinisches Mitterlater. W: Lexicon des Mittelalters, t. IV. München: Artemis und Winkler Verlag.
Briggs Ch. F. (1999). Giles of Rome’s De regimine principum. Reading and Writing Politics at Court and University, c. 1275 – c. 1525. Cambridge: Cambridge University Press.
Brzeziński W. (2014). Qualia bona in coniuge sunt quaerenda ... Zalecenia na temat wyboru żony w świetle średniowiecznych traktatów o wychowaniu (na przykładzie De regimine principum Idziego Rzymianina. Biuletyn Historii Wychowania, 31, 7-27.
Brzeziński W. (2015). Odpowiedzialność ojcowska za wychowanie potomstwa w świetle piśmiennictwa moralizatorsko-dydaktycznego okresu pełnego średniowiecza. Wychowanie w Rodzinie, 12 ( 2), 297-308.
Brzeziński W. (2017). Wizerunek kobiety w De regimine principum Idziego Rzymianina (ok. 1243-1316). Przyczynek do dziejów refleksji nad płcią żeńską w piśmiennictwie o wychowaniu okresu pełnego średniowiecza. W: A. Głowacka-Penczyńska, K. Grysińska-Jarmuła, M. Opioła-Cegiełka (red.), Historie nieobojętne, t. 2: Kądziel-Kołyska-Łoże. Atrybuty kobiecości na przestrzeni dziejów. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Foyster E. i Marten J. (red.) (2014). A Cultural History of Childhood and Family, t. I-VI. London-New Delhi-NewYork-Sydney: Bloomsbury.
Gestrich A., Krause J.-U., Mitterauer M. (2003). Geschichte der Familie. Sttutgart: Alfred Kroener Verlag.
Herlihy D. (1995). Family. W: idem, Women, Family and Society in Medieval Europe. Historical Essays, 1978-1991. Providence – Oxford: Berghahn Books.
Kałdon B. M. (2011). Rodzina jako instytucja społeczna w ujęciu interdyscyplinarny. Forum Pedagogiczne, 1, 229-241.
Kłoskowska A. (1962). Wzory i modele w socjologicznych badaniach rodziny. Studia Socjologiczne, 2.
Olszewski M. (2003). Idzi Rzymianin. W: Powszechna encyklopedia filozofii, t. IV. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, s. 735-741.
Richarz I. (1991). Oikos, Haus und Haushalt. Ursprung und Geschichte der Haushaltsökonomik. Göttingen: Vanderhoeck und Ruprecht Verlag.
Schnell R. (2002). Sexualität und Emotionalität in der vormodernen Ehe. Köln – Weimar – Wien: Böhlau Verlag.
Signori G. (2011). Von der Paradiesehe zur Gütergemeinschaft. Die Ehe in der mittelalterlichen Lebens- und Vorstellungswelt. Franfurt – New York: Campus Verlag.
Szlendak T. (2010). Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Vecchio S. (1994). The Good Wife. W: Ch. Klapisch-Zuber (red.), A History of Women in the West, vol. II: Silences of the Middle Ages. Cambridge (Massachusets) – London: Harvard University Press.
Weigang R. (1998). Liebe und Ehe im Mittelalter. Goldbach: Keip Verlag .
Copyright (c) 2020 Witold Grzegorz Brzeziński
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a CC BY-NC-ND licence that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are asked to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access). We advise to use any of the following reserach society portals:
