Wchodzenie w związki małżeńskie nauczycieli i nauczycielek domowych w Królestwie Polskim w XIX wieku i początkach XX wieku
Abstract
Cel naukowy: Celem artykułu jest przedstawienie zagadnienia wchodzenia w związki małżeńskie nauczycieli i nauczycielek domowych, podejmujących się obowiązków zawodowych na terenie Królestwa Polskiego w XIX wieku i w początkach XX wieku
Problem i metody badawcze: W artykule podjęto próbę charakterystyki zjawiska zakładania rodziny przez osoby trudniące się edukacją domową w oparciu o źródła pamiętnikarskie, wspomnieniowe. Zwrócono uwagę na bariery i przeszkody uniemożliwiające poznanie kandydata na męża lub kandydatki na żonę. Ze względu na charakter źródeł i specyfikę badań posłużono się metodami charakterystycznymi dla nauk historycznych.
Proces wywodu: Wywód składa się z czterech części. W pierwszej przedstawiono czynniki wpływające na założenie rodziny, w tym bariery i przeszkody uniemożliwiające wstąpienie w związek małżeński. Druga część to charakterystyka zjawisk w edukacji domowej takich jak flirty, romanse. W części trzeciej omówione zostały wybory partnera i partnerki życiowej nauczycieli. Ostania część podejmuje problem czy stan cywilny i rodzina nie stanowiły przeszkody w pracy zawodowej osób trudniących się edukacją domową.
Wyniki analizy naukowej: Z reguły to kobiety angażowane w edukacji domowej miały problemy w założeniu rodziny. Praca zajmowała im cały czas, często ten także wolny, dlatego nie miały zbyt wielu okazji na poznanie przyszłego partnera życiowego. Mężczyźni godzili obowiązki rodzinne z obowiązkami zawodowymi.
Wnioski, innowacje, rekomendacje: Problem pozostawania w wolnym stanie czy zawarcie małżeństwa wydaje się ponadczasowy. Ogromy wpływ na decyzję o wstąpieniu w związek małżeński ma opinia publiczna. Niekiedy kobiety jak i mężczyźni działają zgodnie z utartym schematem, że powinnością każdej płci jest założenie rodziny.
References
Adamek, P. (1909), Kobieta w życiu zarobkowem. Przyczynek do kwestyi kobiecej. Poznań.
Aleksandra. (1903). Życie za szkłem. Z cyklu „Szare kartki”. Tygodnik Ilustrowany, 1903, 6.
Bartoszewicz, K. (1901). Kwestyonaryusz małżeński. Kraków.
Berensztejn, M. (1935). Akielewicz Mikołaj. W. Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Bobrowski, T. (1974). Pamiętnik mojego życia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Czapska, M. (2000). Europa w rodzinie, wstęp P. Aries, posłowie K. Jeleński. Londyn.
Daszyńska – Golińska, Z. (1925). Kwestia kobieca a małżeństwo. Odczyt wypowiedziany w dniu 4 IV 1924 r. w auli Uniw. Warszaw. z serii Odczytów Urzędowych przez Polskie Towarzystwo Eugeniczne „O małżeństwie”. Warszawa.
Dziennik Praw Królestwa Polskiego (b.r.w.). T. 10. Warszawa.
Orzeszkowa E. (1938). Nad Niemnem. T. 2. Warszawa.
Goździewicz, J. (1904). Kwestya kobieca ze stanowiska społeczno – etycznego. Poznań.
Grabski, W. J. (1971). Blizny dzieciństwa. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Grodzicka, M. (1999). Wśród polskich pól przed laty. Wspomnienia. Włocławek: Oficyna Wydawnicza Włocławskiego Towarzystwa Naukowego "Lega".
Kraszewski, K. (2000). Silva rerum. Wspomnienia i zapiski dzienne z lat 1830 – 1881. Kronika domowa, opracował i wstępem poprzedził Z. Sudolski. Warszawa.
Ilnicka, M. (1885). Życie w rodzinie. Bluszcz, 2.
Janik, M. (1936), Bieliński Aleksander. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2. Kraków: Polska Akademia Umiejętności
Kuklo, C. (1991). Rodzina w osiemnastowiecznej Warszawie. Białystok: Dział Wydawnictw FUW.
Kurier Warszawski, (1851), 116, 604; 127, 667; 161, 854; 162, 868.
Lewicki, K. (1996). Konrad Prószyński (Kazimierz Promyk). Warszawa: Prószyński i S-ka.
Milewski, J. (1988). Wspomnienie o Mazowszu i mazowieckiej szlachcie. Londyn.
Nasz kwestionariusz panieński (1902). Bluszcz, 40.
O uczoności kobiet. (1868). Kronika Rodzinna, 8.
Orzeszkowa, E. (1873). Kilka słów o kobietach. Lwów : A. J. O. Rogosz.
Pismo Rządu Gubernialnego Lubelskiego z dn. 7 II 1849 r. APL, GWL, sygn. 516.
Pismo Zarządu Naukowego Warszawskiego z dn. 14 VI 1848 r. APL, GWL, sygn. 516.
Prus, B. (1960). Kroniki. T.10. Opracował Z. Szweykowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Prus, B. (1961). Kroniki. T.11. Opracował Z. Szweykowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Prus, B. (1962). Kroniki. T.12. Opracował Z. Szweykowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Quis. (1873). Bluszcz, 2.
Rodzina (1868). Kronika Rodzinna, 22.
Rogowska K. P.(2000). Pamiętnik warszawskiej pensjonarki. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Sienkiewicz o kobietach. (1897). Bluszcz, 52, 410
Siennicka, M. (1998). Rodzina burżuazji warszawskiej i jej obyczaj. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Smiškova (Antoszka) (1922), Przy kądzieli. Pogadanki dla kobiet o ważnych sprawach. Warszawa: "Księgarnia Polska" Tow. Polskiej Macierzy Szkolnej.
Spóz, I. (1981). Pilecki Ignacy. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 26. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łodź: Polska Akademia Umiejętności.
Struve, H. (1867). O emancypacyi kobiet, Kronika Rodzinna, 5.
Struve, H. (1868). Korespondencya. Do Redakcyi „Kroniki Rodzinnej”. Kronika Rodzinna, 11.
Szczepańska – Lange E. (1997). Sikorski Józef. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 37. Warszawa – Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Szczęsna (1896). Nieporozumienia. Bluszcz, 43.
Tatarkiewiczowie, W. T. (1979). Wspomnienia. Warszawa: PIW.
Waydel - Dmochowska, J.(1958). Dawna Warszawa. Warszawa: PIW.
Żeromski, S. (1973). Dzienników tom odnaleziony, z autografu do druku przygotował, wstępem i przypisami opatrzył J. Kądziela. Warszawa: Czytelnik.
Żmichowska, N., Baranowska J. (1961). Ścieżki przez życie. Wspomnienia, opracowała M. Romankówna, wstęp napisała Z. Kossak. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Żmichowska, N. (1957). Listy T. 1. W kręgu najbliższych, do druku przygotowała i komentarzem opatrzyła M. Romankówna. Wrocław: Zakł. im. Ossolińskich.
Copyright (c) 2020 Monika Hajkowska
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a CC BY-NC-ND licence that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are asked to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access). We advise to use any of the following reserach society portals:
