Aksjologia dziennikarska wobec wyzwań współczesności
Abstract
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest przedstawienie uwarunkowań, jakim podlega dziennikarstwo w dobie rewolucji w dostępie do informacji, oraz pokazanie, jak uwarunkowania te wpływają na realizowanie przez dziennikarzy standardów zawodowych.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem badawczy został sformułowany jako pytanie: czy w związku z kryzysem epistemologicznym dotykającym dziennikarstwo zasadne jest rozważenie zmiany ustanowionych w XX w. przez środowisko dziennikarskie norm i wartości? W zakresie przyjętej metodologii zastosowano założenia teorii normatywnej i teorii społecznej odpowiedzialności mediów, a także metodę analizy i krytyki piśmiennictwa.
PROCES WYWODU: Publikację rozpoczyna przypomnienie norm etycznych w dziennikarstwie, które przez przeszło sto lat, pełniąc funkcję „drogowskazów”, przyczyniały się do budowy społecznego ładu opartego na wartościach. Następnie przedstawiono uwarunkowania, jakim podlega dziennikarstwo we współczesnym, zmediatyzowanym społeczeństwie. Na podstawie badań orzeczeń Rady Etyki Mediów wskazano na naruszenia standardów dziennikarskich w praktyce redakcyjnej.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Podjęte badania wskazują na znaczenie etyki dziennikarskiej w komunikowaniu oraz negatywne konsekwencje dla społeczeństwa demokratycznego, jakie przynosi odchodzenie od standardów związanych z przekazywaniem informacji.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Mimo ogromnej konkurencji i starań mediów o pozyskanie audytorium to wiarygodność i zaufanie odbiorców będą decydowały o ich powrocie do tych samych źródeł informacji. Respektowanie standardów etycznych, w tym ujęciu, staje się fundamentem ekonomicznej egzystencji środków masowego przekazu.
References
Baczyński, A. (2012). Uczciwość dziennikarska czyli o potrzebie etyki zawodowej w mediach, Studia Socialia Cracoviensia 4 (2012) nr 1 (6).
Bauer, Z. (2010). Gatunki dziennikarskie. W Z. Bauer, E. Chudziński, (Red.), Dziennikarstwo i świat mediów. Kraków: TAiWPN UNIVERSITAS.
Baumann, Z. (1996). Etyka ponowoczesna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Boniecki, A. (2010). Parę zasad ważnych na co dzień. W A. Skworz, A. Niziołek (Red.), Biblia dziennikarstwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Boventer, H. (1995). Odpowiedzialność mediów i zaufanie publiczne. Etyka, moralność i wolność prasy. Zeszyty Prasoznawcze, nr 1-2.
Chrapek, J. (1990). Kościół a środki społecznego przekazu, Praca zbiorowa. Warszawa: Pallotinum.
Czyżewski, M. (2005). Rola dziennikarza w dyskursie publicznym. W S. Mocek (Red.), Dziennikarstwo, media, społeczeństwo. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN&Collegium Civitas.
Dobek-Ostrowska, B., Barczyszyn P.& Michel A., (2013). Zmiana w dziennikarstwie. Kultura zawodowa polskich dziennikarzy (badania ilościowe). Studia Medioznawcze nr 1 (52).
Doktorowicz, K.(1989).Obiektywizm w amerykańskiej doktrynie prasowej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Chudy, W. (2007). Kłamstwo jako metoda. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Gdula, M. (2016). Polityka po końcu prasy. Krytyka Polityczna nr 44.
Gierula, M. (Red.) (2006). Współczesny dziennikarz i nadawca. Sosnowiec: Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu.
Gugała, J. (2013). Hodowla kretyna, Wprost 34.
Hafez, K. (2002). Journalism ethics revisited: a comparison of ethics codes in Europe, North Africa, The Middle East and Muslim Asia. Political Communication, vol. 19 (3), s. 225-250.
Hallin, D. (1992). The passing of the «High Modernizm» of American Journalism. Journal of Communication, Vol. 42(3), s. 14-25.
Kapuściński, R.(2013). Autoportret reportera. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Kapuściński, R. (2013). To nie jest zawód dla cyników. Warszawa: Dom Wydawniczy PWN.
Kononiuk, T. (2013). Profesjonalizacja w dziennikarstwie. Między modernizmem a ponowoczesnością. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-JR.
Kozieł, A. (2015). Iluzja dziennikarskiego obiektywizmu. W K. Wolny-Zmorzyński, P. Urbaniak & K. Bernat (Red.) Modele współczesnego dziennikarstwa .Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Laitila, T. (1995). Journalistic codes of ethics in Europe, European Journal of Communication, vol.10 (4).
Łuniński, E. (1928). O zawodzie dziennikarza. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska”.
Majmurek J. (2016). Postprawda, czyli o świecie, w którym ciągle można wierzyć w zamach smoleński”, Newsweek –wydanie internetowe. Pobrane z https://www.newsweek.pl/polska/spoleczenstwo/post-prawda-slowem-roku-2016-czym-jest-post-prawda-i-jak-wplywa-na-polityke/yey7zrp
Michalewicz, I. (2015). Reporter, który umarł ze smutku; Gazeta Wyborcza, „Duży format”, 17.06.
Michalski, B. (1998). Podstawowe problemy prawa prasowego. Warszawa: Dom Wydawniczy ELIPSA.
Mikułowski-Pomorski, J. (2006). Czytelnik poszukuje partnera. Jak utrzymać wiernego czytelnika. W M. Gierula (Red.) Współczesny dziennikarz i nadawca. Sosnowiec: WSZiMS – Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania i Marketingu.
Miller, M. (2005). Dziennikarstwo jako narzędzie poznania. W S. Mocek (Red.) Dziennikarstwo, media społeczeństwo. Warszawa: ISP PAN, Collegium Civitas Press.
Mocek, S. (2006). Dziennikarze po komunizmie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Nordenstreng, K. (1994). Od prawa międzynarodowego do zasad etyki dziennikarskiej. Komentarz do Deklaracji Paryskiej. Przekazy i Opinie nr 4, s. 167-169.
Ortega y Gasset, J. (2002). Bunt mas. Warszawa: Replika.
Pilikowski, J. (2010). Podróż w świat etyki. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Pleszczyński, J. (2007). Etyka dziennikarska. Warszawa: Difin, sp.z.o.o.
Płudowski, T. (2005). Dziennikarstwo i środki masowego przekazu w rynkowym społeczeństwie demokratycznym: krytyka modelu amerykańskiego.
W S. Mocek (Red.) Dziennikarstwo, media, społeczeństwo. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN&Collegium Civitas.
Copyright (c) 2020 Agata Anna Raczkowska
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a CC BY-NC-ND licence that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are asked to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access). We advise to use any of the following reserach society portals:
